دروزی ها؛ باورها، جغرافیا و جایگاه

دروزی ها گروهی قومی- مذهبی شیعی هستند که خود را موحدون(یکتاپرستان) می شمارند. ریشه مذهب دروز دستکم به ۱۰۰۰ سال پیش و دوره خلافت فاطمیان مصر باز می گردد. این مذهب به عنوان انشعابی از اسماعیلیه (شاخه ای شیعی) در سده ۱۱ میلادی شکل گرفت. باور به الوهیت الحاکم بامرالله، ششمین خلیفه فاطمی در شکل گیری این مذهب نقش کلیدی داشته است.

دروزی ها به سه اصل متفاوت از سایر مذاهب اسلامی باورمندند: یکتایی خدا، تناسخ و ابدیت روح. از سده ۱۱ بدین سو هم هیچ عضو جدیدی را نمی پذیرند. یعنی دروزی کسی است که دروزی زاده شود.

بیشترین جمعیت دروزی در منطقه شام (لوانت) و در نواحی کوهستانی می زیند. پراکنش جغرافیایی آنان بدین گونه است:

۱- بیش از ۵۳٪ آنان در سوریه و در استان سویدا، درعا و قنیطره و نیز پیرامون دمشق، به ویژه جرمانا و اشرف صحنایا و کوهستان حارم، زندگی می کنند. هم چنین منطقه بیش از ۹۰٪ باشندگان جبل الدروز در جنوب سوریه در ۱۲۰  روستا می زیند؛

۲-دروزی ها بخش بزرگی از جامعه لبنان را در بر گرفته اند‌ بیشتر باشندگان کوهستان شوف لبنان دروزند؛

۳- هم چنین دروزی ها در بلندی های جولان، زیر سیطره اسراییل(اشغالگر) ساکن هستند؛

۴- هم چنین جامعه ای کوچک از دروزی ها باشنده اردن می باشند؛

۵- افزون بر خاورمیانه، بزرگترین جامعه دروزی ساکن ونزوئلا هستند. علاوه بر این در کالیفرنیای جنوبی (امریکا)، کانادا، استرالیا، برزیل و آلمان مستقرند.

کوتاه آن که دروزی ها، اقلیتی مذهبی با تاریخ و هویت فرهنگی قوی محسوب شده و با وجود پراکنش گسترده، دارای همبستگی اجتماعی و مذهبی بالایی می باشند.

اسراییل تنها دولتی در خاورمیانه است که توانسته با پیوندهای احتماعی-سیاسی و فرهنگی دروزی ها را در ساختار حکومتی جذب کند. این نفوذ در سه جنبه بارز است:

الف- خدمات نظامی. برخلاف دیگر اقلبت های عرب زبان، مردان دروزی در ارتش اسراییل خدمت می کنند و به درجات بالای نظامی نیز دست یافته اند. دروزی ها در اسراییل اقلیتی وفادار و دارای نفوذ به شمار می روند؛

ب-دروزی ها در مقایسه با دیگر مسلمانان سنی و حتی مسیحیان، کمتر بر هویت عربی خود تاکید داشته و خویش را اسرائیلی می دانند. این مزیتی برتر برای اسراییل محسوب می شود؛

پ- دروزی ها بخش قابل توجهی از کنست را تشکیل می دهند. افزون بر این در قالب وزیر و معاونت وزارت خانه ها و مدیران ارشد، صاحب نفوذند.

هم چنین استان سویدای دروزی نشین در جنوب سوریه برای اسراییل از دیدگاه نزدیکی به اردن و بلندی های جولان، به عنوان منطقه ای حائل دارای اهمیت نظامی است. به هر روی اسراییل  به طور سنتی، در پی ضعیف نگاه داشتن دمشق(دولت مرکزی سوریه) بوده  تا از شکل کیری قدرتی قوی در مرزهای شمالی خود جلوگیری کند. بنابراین با استفاده از جامعه دروزی در نقش ابزاری، همواره سود برده است. به ویژه این که دروزی ها به دلیل درون‌گرا بودن و سری بودن باورهایشان، از جریان اصلی اسلام کم کم‌ منفک شده و برای بقا، با تکیه بر رویکرد تقیه و محافظه کاری، به قدرت مسلط منطقه پیوسته و به درجات بالایی نیز رسیده اند. 

از جمله شیخ موفق طریق، رهبر روحانی دروز پس از پدرش شیخ امین طریف، جایگاه بسیار مهمی در رهبری جامعه دروز طرفدار اسراییل ایفا می کند.

حمد عمار دروز، عضو حزب "اسراییل خانه ما" افزون بر پارلمانتاریست بودن به معاونت وزیر نیز دست یافته است.

جادی میرح روزنامه نگار، نخستین زن دروز ایت که وارد کتست شد و مجری اخبار با زبان عبری است.

ایوب قرار، عضو پیشین کنست از لیکود و وزیر ارتباطات بود. هم چنین مجلی وهبی که به عنوان عضو کنست، مدتی به عنوان رئیس جمهور اسراییل نیز خدمت کرد. فاتین مولا نیز عضو کنست از لیکود و معاون وزیر در دفتر نخست وزیر خدمت کرده است.

مهمتر این که دروزی ها در ارتش و نهادهای امنیتی(IDF) به فرماندهی در رده بالا دست یافته اند:

یوسف میشلپ دروز فرمانده تیپ منطقه اتزیون، فرمانده لشگر ادوم، هماهنگ کننده دولت در منطقه کوگات و فرماندهی جبهه داخلی بود. سلمان زرقه سرهنگ ارتش و استاد  دانشگاه اورشلیم و پزشک ارتش بوده است.

هم چنین دهها دروز در سطوح مختلف ارتش اسراییل، از جمله یگان های رزمی و اطلاعاتی خدمت کرده و به جایگاه ژنرالی نیز دست یافته اند.

افزون بر این دروزی ها مانند رضا منصور شاعر، مورخ و سفیر اسراییل در اکوادر، برزیل و پاناما و نیز نعیم عرایضم آکادمیسین و سفیر پیشین اسراییل در نروژ بوده اند.

کوتاه آن که حضور پررنگ دروزی های شیعی- اسماعیلی، در سطوح بالای دولتی، نظامی و دیپلماتیک در اسراییل، تا حدودی نشان دهنده ادغام و مشارکت بالای این جامعه و در ساختارهای دولت اسراییل بوده است.